Rob Riemen (cultuurfilosoof, oprichter-directeur van het Nexus Instituut, auteur van ´Adel van geest´).
"Menselijke waardigheid is waarheid leven, schoonheid scheppen, recht doen." Bron: TV-uitzending ´Boeken´ 2009 aflevering 7 van de VPRO.

De nuance: Het ego is geïdentificeerd met en daardoor gehecht aan vorm, aan hebben. Daarom is waardigheid voor het ego het hebben van waarden, van de waarheid. Waarheid leven is voor het ego het leven overeenkomstig de waarheid die je hebt. Schoonheid scheppen is voor het ego het scheppen van dat wat de (aangenomen c.q. hebbende) waarheid over schoonheid is. Recht doen is voor het ego het doen van wat de waarheid over recht is. Het Zijn is één met het Geheel, is Waarheid zijn. Alles wat het Zijn manifesteert of sterker nog alles wat is is daardoor voor het Zijn waardig, schoonheid en recht. Onwaardigheid, lelijkheid en onrecht bestaan niet. Ze bestaan voor het ego als gevolg van zijn gevangenschap van de dualiteit. Het Zijn kan iets als waardig of onwaardig, als schoon of lelijk, als recht of onrecht aanmerken. Dat is echter niet de aangenomen en mee geïdentificeerde waarheid van het ego, maar een manifestatie, een vormgeving, van het in waarheid zijnde Zijn die onthecht is van iedere vorm en dus ook van wat het Zijn zegt/beweert. Het Zijn zegt het niet, zoals het ego wel doet, om zijn identiteit door zichzelf of anderen bevestigd te zien. Want dat heeft het Zijn, die in tegenstelling tot het ego, alles is wat is en daardoor de volmaakte identiteit is, niet nodig.

Zoekterm: zoekriemen 

Rob Riemen (cultuurfilosoof, oprichter-directeur van het Nexus Instituut, auteur van ´Adel van geest´).
"Als ik een lans breek voor de ´Adel van geest´, bedoel ik het besef van het onderscheid tussen goed en kwaad. Als de massademocratie waarin wij leven de adel van geest niet eert, dan vervallen wij onherroepelijk tot fascisme."
Bron: NRC Handelsblad, 26 september 2009.

De nuance: Het ego is de gevangene van de dualiteit, van goed en kwaad. Uit overlevingsdrang wil het die dualiteit in stand houden. Dat geschiedt onder anderen door het niet eren ervan als fascistisch oftewel als het ergste wat er is, als de volmaakte onvrijheid, aan te duiden. Die aanduiding is opmerkelijk, want het zijn juist de fascisten geweest die een scherp onderscheid tussen goed en kwaad maakten en op grond daarvan bijvoorbeeld 12 miljoen Joden hebben vermoord. Vraag: Wie is adel van geest, de persoon die (de) waarheid heeft of waarheid is?

Zoekterm: zoekriemen 

Immanuel Kant (filosoof 1724 – 1804): "De menselijke identiteit bestaat uit de beweegredenen die hij heeft."

De nuance: Het ego hecht zich aan vorm. De vorm bepaalt zijn identiteit. Een reden is iets wat het ego aangenomen heeft, dus een vorm. Dus niet de menselijke identiteit, maar het ego van de mens bestaat uit de beweegredenen die hij heeft. Het Zijn (wie je echt bent) is onthecht/los van vorm. Het Zijn is één met het Geheel dat voorbij vorm gaat. De ware menselijke identiteit bestaat dus niet uit beweegredenen. De manifestatie ervan wordt dan ook niet door beweegredenen bepaald. Dit betekent niet dat het Zijn geen beweegredenen kan hebben. Het betekent wel dat het Zijn er niet aan gehecht is en zijn Wil er niet door gestuurd wordt. De beweegreden kan wel de Wil van het Geheel en daarmee de manifestatie van het Zijn bepalen, maar of dat geschiedt is onzeker.
Het ego stelt dat iemand die consistent is in zijn beweegredenen een sterke persoonlijkheid is. Dat is echter schijn. Want geen enkele vorm en dus ook geen enkele beweegreden is vast. Consistent zijn in beweegredenen is dus eerder een zwakte. Het ego is intrinsiek zwak, omdat het dualistisch en daardoor geen kern, geen midden, kent. Voornoemde stelling van het ego is de wijze waarop het ego zichzelf in stand houdt. Want doet hij dat niet, dan zal hij de vorm, het houvast dat zijn identiteit bepaald, los moeten laten en daarmee sterven.

Zoekterm: zoekkant 

Immanuel Kant (filosoof 1724 – 1804): "Verlichting is het uittreden van de mens uit de onmondigheid die hij aan zichzelf te wijten heeft." "Onmondigheid is het onvermogen zich van zijn verstand te bedienen zonder leiding door een ander." Bron: ´Wat is verlichting?´ Ingeleid, vertaald en geannoteerd door prof. dr. B. Delfgauw. Agora Editie. ISBN 90 242 7631 4.

De nuance: Verlichting is het bevrijd/los zijn van de wil van alle gevoelens en dus ook van de wil van gevoelens als angst en onzekerheid die de onmondigheid veroorzaken. Verlichting is derhalve ongehinderde manifestatie, is Waarheid, het Goede zijn en doen.

Zoekterm: zoekkant 

Spinoza (filosoof 1632-1677): Ethica IV, stelling 24. "De mens kan alleen vrij genoemd worden voor zover hij het vermogen bezit om krachtens de wetten van zijn eigen natuur te bestaan en te handelen, hetgeen inhoudt het zoeken en vinden van het begrip der dingen."

De nuance: Door het gebrek aan nuance kan deze stelling als waar en als onwaar worden aangemerkt. De stelling is waar als onder de wetten van zijn eigen natuur de Wil van God, het geheel, het ware Zelf wordt verstaan. Want alleen dan is de mens één met God en dus vrij. De stelling is onwaar als onder de wetten van zijn eigen natuur de wil van het ego wordt verstaan. Het feit dat Spinoza het over wetten heeft, impliceert dat het over de wil van het ego gaat. Want God kent geen wetten, geen dogma’s, geen vaste principes/systemen. Zelfs de wet van de zwaartekracht ligt niet vast omdat deze inherent is aan de vergankelijke materie. Ook het feit dat Spinoza vindt dat vrijheid afhankelijk is van het zoeken en vinden van het begrip der dingen duidt op het ego. Want (volmaakte) vrijheid staat los van begrip, is dus onafhankelijk van begrip. Vrijheid is een staat van zijn die gerealiseerd wordt door zich vrij/los te maken van alles wat die staat in de weg zit c.q. blokkeert, zijnde de bewuste en onbewuste gevoelens en de in gedachten gevatte wil daarvan. Die staat is dus ook vrij/los van gedachten en daarmee van begrip. Het feit dat Spinoza vrijheid afhankelijk maakt van begrip, betekent dat hij het over de beperkte/onvolmaakte vrijheid van het ego heeft en niet over de onbeperkte/volmaakte vrijheid van het Zijn, het één zijn met God. Temeer daar hij vrijheid ook gelijk stelt aan het geleid worden door de rede en de intuïtie. Want dat zijn ook gedachtes. Het geleid worden door gedachtes geschiedt door er wilskracht op toe te passen. Dat is typisch des ego, want het Zijn hoeft geen wilskracht toe te passen aangezien zich in de Wil van het Zijn al kracht bevindt.

Zoekterm: zoekspinoza