Margaret Wheatley is van mening dat we lessen moeten trekken uit de huidige crises. Dat we niet langer moeten focussen op geld, begeerte en competitie, maar op nieuwe waarden als samenwerking, samenzijn, gezonde relaties en gemeenschapszin. En dat we ons niet langer moeten laten leiden door onzekerheid, door angst.

Dat is een boodschap die velen geven in de huidige prézijnsontwikkelingsfase. Maar dringt het door tot de essentie? Ik meen van niet. Want het is makkelijk gezegd om ons niet langer te focussen op geld, begeerte en competitie. Maar wat houdt dat in? Houdt dat in dat we niet langer geld moeten willen hebben? En dat we ons niet langer moeten willen verbeteren als we daarmee beter worden dan een ander? Dat is onrealistisch. Dat is het ontkennen van het feit dat we ons in de materie, de vorm, bevinden waarin we geld en het willen hebben ervan nodig hebben om te overleven. En wat houden die nieuwe waarden dan in? Is dat zo nieuw of doen we dat al? Ja natuurlijk doen we dat al, want dat is wat wij als sociaal dier nou eenmaal doen. We kunnen het niet laten.

Maar ja, deze nieuwe waarden zijn natuurlijk populair, omdat iedereen weet heeft van de individualisering en van hetgeen dat teweeg heeft gebracht en nog brengt. Hat is dus een soort afzetten tegen de individualisering zonder te beseffen waarom dat er is en wat het betekent. Zonder dus te beseffen dat zich in de samenleving de kwantumsprong van ego naar Zijn aan het voltrekken is die in eerste instantie bestaat uit het vrij spel van ons ego als zijnde onze tot op heden bestaande individualiteit, onze staat van gevangenschap van de materie. Een vrij spel dat nodig in om ons bewust te worden van ons ego en zodoende ons ervan te kunnen bevrijden.

Het gaat er dus niet om ons te ontdoen van geld en competitie, maar om te Zijn en daarmee ons er vrij/onthecht oftewel zonder begeerte toe te verhouden. Dat Zijn realiseer je niet door jezelf te dwingen tot meer samenwerking en gemeenschapszin oftewel tot meer eenheid. Dat Zijn realiseer je door zijnsontwikkeling als zijnde de universele Weg naar het Zijn die door het leven zelf gedirigeerd wordt en oneindig eenvoudig en het moeilijkste is wat er is. Het Zijn is de staat waarin je qua bewustzijn één bent met het Geheel, het leven zelf, de natuur, God en je daarmee bevrijd hebt van je ego als zijnde de afgescheidenheid daarvan. Het gaat er dus om om niet vanuit het ego die je net als Margaret wil dwingen tot samenwerking en samenzijn, maar vanuit het innerlijk vrije Zijn samen te werken en samen te zijn. Temeer ook, omdat we ons dan niet langer laten lijden door onzekerheid en angst. Niet omdat we dat dan intentioneel niet meer doen zoals Margaret bepleit, maar omdat we dan innerlijk vrij zijn ervan en het dus non-intentioneel niet meer doen.

Magaret is afgestudeerd in Harvard. Wat zegt dat over deze universiteit? Heeft ook die, net als de Nederlandse universiteiten, niet in de gaten wat er aan de hand is in de samenleving, wat de bedoeling is van de huidige chaotische samenleving en wat de boodschap daarvan voor lijders is? Gaat het om samenzijn of om Zijn, beste lijders?

Volgens Vedanta, hier uitgelegd door Deepak Chopra, zijn er 5 oorzaken voor het menselijk lijden en zijn die 5 terug te brengen tot 1 namelijk het niet kennen van de ware aard van de werkelijkheid. En bestaat de oplossing van dat lijden uit Karma Yoga, Love/devotion, meditation en Yanayoga (to use the intellect to go beyond the intellect).

Wat ik daarin mis, is een weergave van de inhoud van het menselijk lijden, dus een weergave van pijn, van gevoelens. En van wat de invloed en de betekenis van die gevoelens zijn voor het realiseren van ons Zijn als zijnde de staat waarin ons lijden is beëindigd. Het lijkt erop dat Vedanta daar liever vandaan wil blijven. Temeer ook, omdat de oplossingen methoden zijn die ik typeer als opstijgmethoden, als methoden die de distantie tot gevoelens oftewel tot de materie bevorderen. En bijgevolg het toelaten van gevoelens tot het erin aanwezige punt van bevrijding, als zijnde het Licht waar het Zijn één mee is, belemmeren. Deepak Chopra moet dan ook 2 uur per dag mediteren, om in de staat te bljven die hij wil. Vedanta gaat dus niet over zijnsontwikkeling. Want dat is de universele directe Weg naar het Zijn als zijnde de meditatieve staat waarin meditatie niet nodig is om het in stand te houden. Vedanta behoort derhalve tot de oosterse spiritualiteit en is daarmee de tegenpool van de westerse. Beide leiden niet naar het Zijn. De oosterse niet, omdat die gehecht is aan de hemel en zich bijgevolg, zoals uit dit filmpje blijkt, distantieert van de materie, de aarde, gevoelens. De westerse niet, omdat die gehecht is aan de materie en zich bijgevolg distantieert van de hemel (God is dood). Om het Zijn te realiseren dienen die twee verenigd te worden. Dat is wat in deze tijd geschiedt via de interesse in het westen voor oosterse spiritualiteit. Maar daarbij wordt de oosterse gekopieerd in plaats van verenigd met de westerse. Met andere woorden, er wordt niet aan zijnsontwikkeling gedaan. Met Vedanta wordt het Zijn dus niet gerealiseerd. Maar omdat het wel kan duiden wat het is en pleit voor het realiseren ervan typeer ik het als prézijnsontwikkeling.

Paul de Blot is hoogleraar Business Spiritualiteit aan de Nyenrode Business Universiteit. De onderstaande tekst is een tekst uit zijn weblog. Via De Nuance maak ik duidelijk dat dit tot prézijnsontwikkeling behoort.

"Niemand kan ontkennen dat we in een diepe crisis zitten en dat er iets moet gebeuren. Duidelijk is ook dat het om een financiële crisis gaat die zich heeft uitgebreid tot andere gebieden. De oplossing om te bezuinigen gaat niet verder dan het financiële niveau en zal weinig ruimte bieden voor blijvende verbetering. Het beperkt zich tot het gesloten geldsysteem, waardoor de chaos eerder wordt versterkt dan opgelost.

Een ziek geldsysteem kan zichzelf niet genezen. Alleen mensen kunnen dat. Daarom is de enige uitweg om van het gesloten geldsysteem een open systeem te maken van menselijke creativiteit, verantwoordelijkheid en zingeving. Jammer genoeg is daar in een bureaucratisch systeem geen ruimte voor, integendeel. Getracht wordt de bezuiniging effectiever te maken door (nog) meer bureaucratische regelgeving en versterking van de inspectie. Of deze radicale weg op financieel gebied doeltreffend is moet nog blijken. Maar zeker is dat het dodelijk werkt op de creativiteit en spirituele bewogenheid van mensen om uit de crisis te komen. Tekenend hiervoor is een bericht in Het Parool over het onbetaalbaar worden van goede kinderopvang. De inspectie veroorzaakt dat met haar regels. Een betere aanpak is wel mogelijk en dat wordt ook erkend, maar het beleid van de inspectie verhindert dat. Verbetering is dus boeten!

Hoe sterker de regelzucht, des te minder ruimte voor creatieve oplossingen. De kosten zijn vaak lager als men een beroep doet op de eigen verantwoordelijkheid. Forse bezuinigingen vereisen scherpere controles, die weer hogere kosten met zich meebrengen. Het grootste gevaar van de bezuinigingen is de inspectie zelf, omdat die de eigen verantwoordelijkheid van mensen om te bezuinigen in de kiem smoort. Ook grootschaligheid is vaak dodelijk voor de creatieve inspiratie van vernieuwing omdat die leidt tot meer controle en intensievere inspectie. Het blijkt steeds meer dat grootschaligheid in de dienstverlening negatief uitwerkt op het menselijke karakter. De organisatie kan grootschalig zijn, maar kleine werkeenheden blijken beter te functioneren voor het opbouwen van een sterk relatienetwerk en een goede samenwerking. In de jeugdzorg en het onderwijs, evenals op andere gebieden van de zorg, is het van groot belang dat de mensen elkaar beter leren kennen om goed te kunnen samenwerken. Een kleinschalige aanpak met professionele begeleiding werkt vaak effectiever dan een grootschalig bureaucratisch systeem. Het gaat vooral om de bezieling van het vaak zware werk en veel minder om het controlerend management."

De Nuance. Bureaucratie is het hanteren van regels en dus van beperkingen. Ieder mens heeft te maken met beperkingen. Dat is nu eenmaal inherent aan het op aarde zijn. Bureaucratische regels behoren daartoe. De zin van het op aarde zijn en dus ook van beperking is dat het je confronteert met jezelf en je daardoor de mogelijkheid biedt om datgene, te weten het (verlicht/volmaakt/echt) Zijn, te realiseren waar ieder mens naar op zoek is geweest en nog steeds naar op zoek is. In deze tijd worden de mensen op zichzelf teruggeworpen. Niet alleen omdat het maakbaarheididee en tegelijk daarmee de autoriteit van de dogmaleverende instituties wegvalt, maar ook omdat de bureaucratische regels toenemen. Dat dwingt de mensen om zichzelf te zijn en op zoek te gaan naar hun Zijn (wie ze echt zijn). Dat is cruciaal omdat het niet-Zijn, beter bekend als het ego, de staat van onbalans en dus zelfdestructief is en nu de climax daarvan wordt bereikt in de vorm van crises die onze beschaving en zelfs ons voortbestaan bedreigen. Het probleem is dat zijnsontwikkeling, als zijnde de universele Weg naar het Zijn, ontbreekt in de samenleving. Ook professor Paul de Blot biedt dat niet terwijl dat de essentie is van spiritualiteit en je dat toch van hem mag verwachten, temeer daar het Zijn de openheid, creativiteit en zingeving bevat die hij wenst. Hij houdt zich dus niet met zijnsontwikkeling maar met prézijnsontwikkeling bezig.

Er worden veel methoden aangeprezen die beweren het Zijn of andere benamingen daarvoor te realiseren. Maar het is maar de vraag of dat ook echt zo is. Natuurlijk is dat pas te toetsen als de methode ondergaan wordt. Maar de aankondiging van de methode geeft al een redelijk goede indicatie. Neem de nonduale coaching van Art of Life. Dat begint met een uitspraak van Eckhart Tolle, een spiritueel leraar die ik al meer besproken heb (zoekterm: tolle). Die uitspraak luidt:

“Je vindt geen vrede door de omstandigheden van je leven te veranderen,  maar door te beseffen wie je ten diepste bent.” 

De nuance. Het Zijn is de staat van vrede die hier bedoeld wordt. Maar realiseer je dat door te beseffen wie je ten diepste bent? Nee, want het gaat niet om het beseffen, maar om te zijn wie je ten diepste bent en dat vraagt om veel meer dan louter beseffen. Dat besef kan via een methode zoals meditatie bereikt worden. Maar dan ben je nog niet wat je beseft hebt. Om te zijn wat je beseft hebt, dien je aan zijnsontwikkeling te doen. Dat bestaat uit je over geven aan het leven zelf, toelaten wat het leven je aan ervaringen aanreikt en niet te luisteren naar de wil van je ego die je zijnsontwikkeling wil belemmeren.

Ook inzicht in de onderstaande werkwijze van Art of Life geeft een indicatie.

Art of Life biedt trainingen, retraites en individuele begeleiding aan op het snijpunt van spiritualiteit en persoonlijke ontwikkeling. De werkwijze is geïnspireerd door de wijsheid van boeddhisme, zen en christendom en op moderne vormen van bewustzijnsontwikkeling vooral het werk van Almaas, Zijnsoriëntatie, Kwantum Psychologie en Radiant Mind. Deze zienswijzen zijn samen gebracht zonder die als kant en klare leerstellingen te presenteren. ‘Onderzoek en behoud het goede’ is de leidraad op deze weg van bewustzijnsontwikkeling.

De nuance. Hoezo, onderzoek en behoud het goede? Als dat de werkwijze is, dan wordt de cliënt dus een aantal instrumenten aangereikt terwijl er elders ontelbaar meer instrumenten zijn en dan moet de cliënt maar zien wat die kiest en hoe die zich ermee redt. Dat noem ik dus geen zijnsontwikkeling, geen begeleiding naar en op de universele weg naar het Zijn. Daarmee help je mensen niet naar het Zijn!

Ook het volgende geeft een indicatie:

Non-dual Coachen luidt een fundamenteel nieuwe zienswijze in op coaching en therapie. De nonduale benadering kijkt verder dan de persoonlijkheid en ziet die als een constructie van de mind zonder werkelijke grond. Niet de verbetering van de persoonlijkheid staat op de voorgrond maar het contact met wie de cliënt ten diepste is. En dat is vrij en niet-geconditioneerd bewustzijn. Leven en werken vanuit het contact met die essentie, leidt tot een geheel nieuw zelf- en wereldbeeld, opent het hart, inspireert tot nieuw gedrag en is de bevrijding van veel onnodig lijden. 

De nuance. Het ego is de in de materie gevangen persoonlijkheid. In het Zijn is die gevangenschap opgeheven en is de persoonlijkheid dus vrij. Art of Life stelt de persoonlijkheid gelijk aan het ego en dat is een cruciale misvatting.

En dan de volgende uitspraak:

“Alles wat je denkt dat je bent, dat ben je niet.”  (Sri Nisargadatta Maharaj)

De nuance. Het Zijn is de afronding van een proces zoals hiervoor, in deze site en in mijn boek beschreven. Als dat Zijn gerealiseerd is, dan weet je dat je het gerealiseerd hebt. Maar is dat hetzelfde als denken dat je het gerealiseerd hebt? Want als dat zo is, dan heb je het dus volgens deze uitspraak niet gerealiseerd. Wat is dan het verschil tussen weten en denken? Het weten dat je het bent is een feit als je het bereiken van het Zijn ervaren hebt in een proces zoals hierboven beschreven en waarin je via de essentiële bewustzijnssprongen deel-zijn, deel-van-het-geheel-zijn en geheel-zijn aankomt in en samenvalt met het bijna niet te behappen Licht van het Zijn (zie mijn boek voor meer hierover). De uitspraak klopt dus wel, maar het is zeer de vraag of Art of Life de hier beschreven nuance daaromtrent aan kan geven gezien de vorige nuances.

Conclusie. De afzonderlijke woorden Zijn, nonduaal, ongeconditioneerd bewustzijn, e.d. doen vermoeden dat Art of Life in staat is mensen naar het Zijn te begeleiden, maar door de context van die woorden is dat zeer de vraag. De fouten daarin maakt iemand niet die het Zijn gerealiseerd heeft. En als je het het Zijn niet gerealieerd hebt, kun je mensen niet naar het Zijn begeleiden. Als Art of Life weet dat ze het Zijn niet gerealiseerd heeft, dan moet ze daar open over zijn.

Vooralsnog gaat NLbe er vanuit dat de nondual coaching van Art of Life een vorm van zijnsoriëntatie is in plaats van zijnsontwikkeling en dus tot prézijnsontwikkeling behoort.

  

Deze film toont aan dat de spiritualiteit die Nyenrode biedt geen zijnsontwikkeling, maar prézijnsontwikkeling is. De reden daarvan is dat het een spiritualiteit is die nog door het ego, als zijnde de gevangenschap van de materie, de dualiteit, wordt bepaald en daardoor gaat over manieren van doen, dus over ethiek (ethische waarden), spirituele technieken en gedragsvormen terwijl het Zijn, als zijnde het doel van spirituele ontwikkeling, waardenloos is, geen technieken toepast en geen manier van doen is. Verder wordt gezegd dat de oplossing van de huidige crises bestaat uit het veranderen van ons denken en onze manier van doen terwijl de oorzaak ervan de bereikte climax van de intrinsieke onbalans van het ego is en derhalve de oplossing de intrinsieke balans van het Zijn is. Nyenrode creëert zo wel een begin van spirituele ontwikkeling, maar mist de essentie waardoor het neigt naar religie. Zo draag Nyenrode niet bij aan de echte oplossing van de crises en ook niet aan de ontwikkeling van spiritueel entrepreneurschap. De zijnsentrepreneur is de onbevangen, de in overgave aan de Wil van het Geheel, het leven zelf, het Ware Zelf functionerende en daardoor de volmaakte entrepeneur.